PYMEPHARCO

Trong những năm gần đây, cùng với đà phát triển của nền kinh xã hội, đời sống của người Việt Nam đã được nâng lên một bước, tuổi thọ ngày cao, chất lượng cuộc sống ngày càng được chú trọng, những vấn đề riêng tư của nam giới không còn bị bỏ quên như trước nữa; trong đó RỐI LOẠN CƯƠNG không còn là chuyện khó nói và khó điều trị.

Rối loạn cương dương là một danh từ được các nhà y học Nam khoa sử dụng từ năm 1992 với tên khoa học Erectile Dysfunction (ED), ở nước ta các nhà y học cổ truyền thường gọi là liệt dương hay bất lực và trong dân gian gọi là yếu sinh lý. Bất lực thực ra là cách gọi tính chất thành kiến, còn rối loạn cương dương có vẻ nhẹ nhàng và khoa học hơn, người bệnh dễ chấp nhận và thông cảm hơn. Thực chất đây không phải là vấn đề mới lạ mà nó đã được đề cập từ rất xa xưa, vào thế kỷ thứ X danh y Ba tư Avicenna đã lưu ý đến bệnh tiểu đường có thể gây ra bất lực, sách cổ Trung Hoa cũng ghi lại có nhiều loại thuốc có thể gây kích thích tình dục, bất lực do tâm lý được Freud mô tả năm 1912, năm 1926 bác sỹ Hughes ở Atlanta, Georgia đã mô tả tới 10 nguy cơ như mộng tinh, xuất tinh quá độ, bệnh lậu, hẹp bao quy đầu, thủ dâm , lo âu, trầm cảm, bệnh của tinh hoàn …đều có thể đưa đến rối loạn cương dương.

Ngày nay, theo ước tính của các nhà nghiên cứu đến năm 2005 thế giới có khoảng trên 300 triệu nam giới mắc bệnh khó nói này, nó không phải là bệnh cấp tính, không gây tử vong nhưng mang tính xã hội sâu sắc, ảnh hưởng rất lớn đến hạnh phúc gia đình và sản xuất trong xã hội, người rối loạn cương dương thường mặc cảm, thiếu tự tin.

A. Nhắc lại sinh lý cương:

Xuất phát từ tâm lý hướng dục trên cơ sở Hormon sinh dục nam – kết hợp các giác quan, sẽ kích thích hưng phấn vỏ não rồi đi xuống trung tâm cương ở cột bên của tủy sống T 12-L1, đi theo nhánh ly tâm thần kinh giao cảm trước hạch ở S2 – S4 khớp vào đám rối thần kinh túi tinh và Tiền liệt tuyến để kích thích các sợi sau hạch đi tới các mạch máu ở vật hang. Tại đó, Nitric Oxid (NO) được giải phóng nhiều từ nội mạc mạch vào tế bào cơ trơn vật hang, để kích hoạt Enzym Guanylate cyclase nên làm tăng tổng hợp Guanosine Monophosphate vòng (GMPc) là chất gây dãn cơ trơn vật hang, làm cương dương vật. Để cân bằng hiện tượng sinh lý bình thường, sau quá trình cương là quá trình mềm- xìu trở lại của dương vật. Chu trình được tiếp tục của một chuỗi chuyển hoá- hoá sinh tiếp tục: Chất Guanosine monophosphat vòng (GMPc) bị thuỷ phân bởi enzyme phosphodiesterase, là chất hiện diện trong nhiều tổ chức khác nhau, đặc biệt ở vật hang, chiếm ưu thế là enzyme phosphodiesterase type 5 (PDE 5), làm mất tác dụng dãn cơ trơn của GMPc khiến cho dương vật trở nên mềm-xìu trở lại bình thường.

B.Nguyên Nhân rối loạn cương:

1. Nguyên nhân do Nội tiết:

Nội tiết sinh dục nam giữ vai trò hết sức quan trọng trong hoạt động tình dục , khi lượng nội tiết giảm dần thì hoạt động sinh dục cũng giảm theo , nội tiết sinh dục giúp cho sự phát triển của dương vật và nam tính lúc trưởng thành, kích thích tình dục ở võ não, giúp cho sự ham muốn và cứng dương vật. Khi lượng Testosteron huyết tương giảm dưới 2mg/ml (bình thường là 6mg/ml) thì dẫn đến rối loạn cương dương , cụ thể là ở tuổi già. Khi tăng prolactin do bướu ở tuyến yên >150ng/ml sẽ dẫn đến hạ thấp Testosteron sẽ làm giảm ham thích tình dục, khó cương đôi khi mất hẳn phản xạ phóng tinh.

2. Nguyên nhân do Mạch máu:

Mạch máu giữ vai trò hết sức quan trọng trong cơ chế cương , vì cương dương vật là kết quả của sự dồn máu vào thể hang và kìm giữ máu để duy trì độ cứng của dương vật cho tới khi đạt cực khoái và phóng tinh.Khi bị bất thường về mạch máu như xơ vữa mạch máu , bệnh lý mạch máu đều ảnh hưởng đến cương vì máu không đổ dồn vào thể hang .

3. Nguyên nhân do Thần kinh:

Thần kinh giữ vai trò tác động mạnh mẽ,hài hoà trong cơ chế cương đi từ trung tâm tuỷ sống giao cảm ở ngực-lưng(D12-L2)trung tâm phó giao cảm thiêng (S2-S4)với trung tâm hướng dục ở võ não.

Bệnh lý ở đuôi ngựa tại tuỷ sống thiêng sẽ làm mất khả năng cương kèm theo rối loạn đi tiểu. Trong chấn thương tuỷ sống giai đoạn đầu ,sốc tuỷ làm mất hẳn sắc dục, tổn thương ở tuỷ sống cổ hay ngực sẽ mất khoái cảm , nhưng phản xạ phóng tinh vẫn còn , tổn thương tuỷ sống lưng L2 sẽ làm rối loạn phản xạ phóng tinh. Tổn thương dây thần kinh thẹn trong, thần kinh cương sẽ dẫn đến bất lực có thể tạm thời hay vĩnh viễn.

4.Nguyên nhân dương vật bất thường:

Do dị tật bẩm sinh , gãy dương vật can thiệp không kịp thời , xơ hoá thể hang .

5. Nguyên nhân do tâm lý-Stress:

Do lo sợ, trầm cảm , buồn thảm , bất hoà giữa vợ-chồng.bất mãn trong đời sống như mất việc , lao động quá mức…

6. Nguyên nhân do dùng thuốc :
-Nhóm kháng Histamin như Cimetidin , Hydroxyzin , Diphenhydramin…

-Nhóm thuốc trị cao huyết áp thường gặp nhiều trong nhóm thuốc lợi tiểu, nhóm ức chế beta Blockers,

-Thuốc kháng Acetylcholin

-Thuốc điều trị tâm thần : Haloperidol, Clopromazi,Thioridazin…

-Thuốc an thần :Diazepam…

7. Nghiện rượu
Nghiện rượu làm rối loạn cương dương do viêm đa dây thần kinh ngoại biên , viêm tuỷ sống, rối loạn chức năng gan, giảm nồng độ testosteron…

8. Rối loạn cương trong bệnh tiểu đường:

Bệnh tiểu đường ngày nay đã trở thành những vấn đề y khoa phổ biến, với tính chất của bệnh điều trị kéo dài, thậm chí đến hết cuộc đời còn lại, vì vậy tác động về tâm lý cũng như những biến chứng để lại hết sức nặng nề, trong đó rối loạn cương là phổ biến.

Qua nhiều công trình nghiên cứu, người ta thấy rằng tỷ lệ rối loạn cương chiếm một tỷ lệ cao, theo Gs.Ngô Gia Hy tỷ lệ vào khoảng 50%, tuy nhiên theo một số tác giả khác tỷ lệ có thể cao hơn, lên đến 75% . Để hiểu cốt lõi của vấn đề ta cần hiểu lại những vấn đề cơ chế tổn thương trên mạch máu và thần kinh trong bệnh tiểu đường:

-Trên mạch máu nhỏ:

Sang thương thường tổn thương ở mạch máu có kích thước dưới 0,3mm, có tính chất lan toả và đặc hiệu. Anh hưởng lên nhiều cơ quan như bệnh lý võng mạc , bệnh lý cầu thận, bệnh lý thần kinh và trong đó có cơ quan sinh dục. Cơ chế bệnh sinh của sang thương mạch máu nhỏ hiện nay chưa rõ, nhưng người ta thấy rằng có sự rối loạn huyết động học, tăng hoạt tính của tiểu cầu, tăng tổng hợp Thromboxan A2 là chất gây co mạch và kết dính tiểu cầu, tạo điều kiện cho thành lập huyết khối. Ngoài ra còn tăng tích tụ Sorbitol và fructoz ở các mô, sự giảm nồng độ Myonositol cũng làm cho sang thương mạch máu thêm trầm trọng. Sang thương mạch máu nhỏ được mô tả qua mô học là sự dầy lên của màng đáy mao mạch và lớp nội mạc của các tiểu động mạch, nặng hơn nưã là biến mất của các tế bào chu bì bao quanh và nâng đỡ mao mạch, các sang thương mô học này xuất hiện rất sớm, nhưng các biểu hiện lâm sàng thường xuất hiện khoảng 10 đến 15 năm sau khi bệnh khởi phát.

Nitric Oxide và PGI 1 giữ vai trò quan trọng trong cơ chế cương, mà 2 yếu tố trên do nội mạc sinh ra , do lượng Nitric Oxide thiếu nên áp lực máu trong thể hang không tăng lên đủ mạnh để đóng các van tĩnh mạch dương vật làm cho máu thoát ra nhanh, khiến cho không duy trì sự cương cứng. Với những yếu tố trên , có thể kết luận là nội mạc giữ vai trò quan trọng trong quan hệ rối loạn cương do đái tháo đường.

-Trên thần kinh ngoại vi:
Đái tháo đường ảnh hưởng lên mọi cấu trúc của thần kinh , trừ não bộ. Đây là biến chứng ít gây tử vong nhưng gặp rất nhiều khó khăn trong sinh hoạt và điều trị, trong đó có sinh hoạt tình dục.

Trong quá trình phát triển của bệnh , tiểu đường gây tổn thương thần kinh trong đó có thần kinh hệ cơ quan sinh dục, làm cho mối liên hệ thần kinh với nhau không còn như trước nữa, vì vậy trong ý nghĩ cảm xúc có ham muốn tình dục thì thông tin đó cũng chậm dẫn truyền đến dương vật, do đó dương vật không đáp ứng “ trên bảo dưới không nghe”.

Bệnh lý thần kinh và mạch máu trong tiểu đường là do thành mạch của mạch máu nhỏ nuôi dưỡng thần kinh bị tổn thương , kể cả mạch máu cung cấp máu cho dương vật. Sự lưu thông máu hoạt động kém dẫn đến hậu quả là không cương cứng hay sự duy trì cương cứng không hoàn toàn.

Nguyên nhân chính gây bất lực là do rối loạn hệ thần kinh ngoại biên chủ yếu là hệ thần kinh thực vật đưa dến rối loạn tuần hoàn .

*Bệnh béo phì do mở quá nhiều trong lòng mạch máu cũng gây cản trở đưa máu vào thể hang .

C.Điều Trị rối loạn cương dương:

Với những tiến bộ của khoa học- y học ngày nay, việc điều trị rối loạn cương dương không còn là vấn đề khó khăn nữa mà càng đi vào hiệu quả và cởi mở hơn, tuỳ theo tính chất của bệnh mà có phương pháp điều trị hợp lý để cho kết quả tốt nhất.

1. Điều trị với phương pháp tâm lý và nhận thức:

* Việc nhận thức về kiến thức cơ bản trong sinh hoạt tình dục là việc làm hết sức cần thiết, vì có những hiểu biết cơ bản mới dễ dàng khắc phục được tình trạng hiện tại, có khi chỉ cần có được nhận thức đó thì sẽ khắc phục được tình trạng trên. Ví dụ: tránh tình trạng ta ăn cơm hàng ngày mà không biết cơm đó nấu gạo gì ( gạo lúa thơm Nàng Hương hay Chợ Đào) .

* Vai trò của người vợ là vô cùng quan trọng, cần tâm sự nhẹ nhàng với những cảm xúc của mình, luôn sát cánh bên chồng để điều trị.

-Giữ thái độ và tinh thần lạc quan, không nên có thái độ trách móc, nghi kỵ hay ghen tuông.

-Tránh tạo áp lực cho chồng về chuyện tình dục, nên áp dụng những phương pháp khác để hai bên cùng hài lòng, như ở phương Tây có câu “ Nhất lưỡi , nhì râu , tam tay , tứ nó”.-Tìm hiểu và nâng cao kiến thức về cách chữa trị để vợ- chồng cùng thống nhất phương pháp điều trị sao cho phù hợp với hoàn cảnh kinh tế , sinh hoạt , làm việc của gia đình.

-Khuyên chồng bỏ rượu bia , thuốc lá và tạo điều kiện giúp đỡ chồng chọn một trong ba cái lông, như lông dài , lông ngắn , không lông mà chơi. Lông dài là cầu lông, lông ngắn như Tennis, không lông như bóng bàn – bóng chuyền- bóng đá,tiêu chuẩn vận động phải đổ mồ hôi hay 30 phút vận động hàng ngày, theo Nguyệt san “Khoa Tiết Niệu”của Hoa Kỳ mới nhất nghiên cứu cho thấy người thiếu vận động cũng dẫn đến rối loạn cương dương , kết quả nghiên cứu 9 năm trên 600 nam giới , đã phát hiện người có thói quen vận động hàng ngày trên 30 phút , năng lượng tiêu hao tối thiểu 200 calo thì ít có cơ hội bị rối loạn cương dương hơn những người ít vận động .

– Vợ chồng cần được bác sỹ chuyên khoa tư vấn và điều trị với tinh thần cởi mở, không dấu dím, cùng thảo luận để đưa đến phương pháp điều trị tốt nhất.

-Tránh quan niệm sai lầm cho rối loạn cương dương là một biểu hiện của bệnh thận không điều trị được, đứng về mặt đông y thì rối loạn cương dương là một biểu hiện của bệnh thận nhưng không nên nhầm lẫn với thận “Đông y” với thận “Tây y”. Theo quan niệm của đông y là bệnh liên quan đến bệnh thận như sưng phù- yếu sinh lý- đau lưng còn tây y thì thận có 2 quả thận nằm ở sau lưng trong hố thận ở 2 bên thắt lưng, cạnh cột sống, sát trên cao, dưới phổi, có nhiệm vụ chính là lọc máu, bài tiết nước tiểu để loại các độc chất trong quá trình chuyển hóa của cơ thể ra ngoài, nhiệm vụ thứ hai là thận tiết ra chất Hematoproteine để kích thích xương tạo hồng cầu và chất renine angiotensine để giúp điều hòa huyết áp, cũng như nhiều vi chất khác. Theo tây y, đau lưng ít khi do thận gây ra, đa số trường hợp đau lưng là do bệnh của cột sống, cơ lưng,rễ thần kinh cột sống, còn sưng phù có thể liên quan đến các bệnh gan, tim, suy dinh dưỡng nặng. Riêng rối loạn cương dương đa số trường hợp không do thận gây ra. Bệnh nhân sỏi thận thì người hay đau lưng, mệt mỏi, chán đủ thứ chứ không riêng về chuyện tình dục. Tương tự người bệnh suy thận thì cả cơ thể đều mệt mỏi nên rối loạn cương dương là điều không thể tránh khỏi.

2. Điều trị rối loạn cương dương do thuốc:

Từ nhiều năm con người đã khổ công tìm kiếm bài thuốc công hiệu để khắc phục vấn nạn này. Cổ nhân ta có những bài thuốc như : Minh mạng thang, Nhất dạ lục giao, Tam tinh hải cẩu…nhưng mọi cố gắng đều đem lại ít kết quả . May mắn thay trong những năm gần đây, với tiến bộ của y học hiện đại, khó khăn này ở nam giới đã được làm sáng tỏ, lần lượt nhiều phương pháp điều trị và nhiều thứ thuốc ra đời.

a.Yohimbin:

Là thuốc ức chế alpha cổ xưa nhất, nhưng cho đến nay vẫn được dùng, là một indol-alcaloid có tính chất làm giãn cơ hang qua cơ chế thần kinh trung ương và một phần ngoại biên.

Liều thường dùng là 15-40 mg/ngày.

Tác dụng phụ thường làm tim đập nhanh, nhức đầu ăn khó tiêu, huyết áp cao.